BETREFFEND PROJECT 'RAW' EXPLORE:
(Project 'Zwartdruk' was een voorloper. Hieronder een recensie van Pol Bonduelle.)
ZWARTDRUK
Een zwarte vlag, wapperend tussen een amalgaam van serviceflats en
prefabgebouwtjes in het hart van Oostvleteren, een statement van een aantal
kunstenaars die zich manifesteren in een vervallen gebouwencomplex tussen
kniehoog gras en brandende netels. De site is een verloren plek, moeilijk bereikbaar,
een restant van een oude hoeve in het dorpscentrum. Hier zijn een aantal
kunstenaars neergestreken, de curator Lieven Cateau noemt het een Vrijplaats Voor
Artistiek Onderzoek. 'Zwartdruk 19' is niet zomaar een tentoonstelling, het is een
ervaring, een schreeuw, een confrontatie, maar ook het beeldend verhaal van een
aantal creatievelingen die onder het curatorschap van Lieven Cateau en kunstenaar
Karel De Meester ingrijpen in een omgeving die onderhevig is aan het tijdsverval en
waarop de natuur langzaam maar zeker opnieuw greep krijgt. 'Zwartdruk 19' is ver
van een klassieke expositie, het is een gegeven met onuitgesproken woorden, maar
met krachtige beelden, pretentieloos en veelzeggend.
Het is moeilijk om deze tentoonstelling te plaatsen, temeer omdat ze valt tussen de voegen
van enkele grote spelers die deze zomer de Westhoek inkleuren (Kunstenfestival Watou en
Beaufort 04). Het duo Cateau en De Meester plaatst leestekens tussen de volzinnen van die
andere manifestaties. Komma's die je doen stilstaan, vraagtekens die je ogen openen,
uitroeptekens die de schreeuw van jonge kunst accentueren en punten en aanhalingstekens
om via beelden heel wat heikele punten vanuit een andere invalshoek te benaderen. De
curator Lieven Cateau is niet aan zijn proefstuk toe. Hij gaat voortdurend de uitdaging aan
met niet voor de hand liggende ruimtes, laat jonge kunstenaars, die meestal vanuit een sterk
engagement opereren, hun werk te tonen en creëert daarmee tentoonstellingen die verder
gaan dan 'het plaatje aan de muur'. Karel De Meester is sinds jaren als kunstenaar actief. Hij
pendelt tussen India en Belgenland. In zijn werk speelt zwart de boventoon, wat resulteert in
contemplatief minimalistisch werk. In 'Zwartdruk 19' hebben kunstenaar en curator elkaar
gevonden in een gemeenschappelijk concept.
'Zwartdruk 19' dompelt je onder en confronteert je met een wereld van verval, angst,
individualisme en heel wat hypocrisie. De site moet je benaderen als één groot labo. Buiten
een grote loods, enkele kleine nevengebouwtjes en een paar afdaken bestaat het verscholen
domein uit een woestenij van kniehoog gras, met een prachtige boom als eenzame peiler. De
tijd heeft hier zijn werk gedaan, de mens is er ooit geweest, heeft spullen achter gelaten die
langzaam aan verval toe zijn, ze kregen de patine van invallend licht maar ook van lekke
daken, stof en tijd. Neen, hier geen artificieel gecreëerde enclave van witte muren en
gepolierde sokkels, maar een totaalconcept dat ook vanuit deze visie moet worden
benaderd. Als toeschouwer moet je de werken in een context plaatsen, proberen verbanden
te vinden. die zijn volop aanwezig waardoor de nood naar het zoeken van namen van
kunstenaars en titels van werken wegvalt.
De zwarte autosculptuur van Karel De Meester lijkt klaar om door de loods te razen, een
geblindeerde machine, hier ooit achter gelaten. Het intense zwart maakt van de wagen een
sculptuur, een symbool voor het nu. Er hangt gevaar rond het object, het afsluiten van de
wereld, het afsluiten van een inkijk. Het roept beelden op van 'The Road' van Cormac
McCarthy. De wagen is geen wagen meer maar een object met voor zich een puinhoop van
wereldbollen, een werk van, de in Gent verblijvende, Vietnamese kunstenaar Thanh Long
Lam. Een agressief beeld in harde contrasten, het fixeren van de tijd met het oproepen van
de vraag 'What's next?'. De enscenering is perfect en opent het verhaal van een groep
kunstenaars die net door de eenheid van de ruimte(s) mekaar wonderwel aanvullen. Zwart
blijft als een 'rode' draad door de tentoonstelling lopen. Het werk 'In Memoriam' van Bart
Dhaluin legt de vinger op de wonde. Een zwarte autoband met daarop een opgezette zwarte
gans, de band lijkt van de auto te komen, de gans een bewoner van de stal en toch lijkt ook
hier weer de mens ingegrepen te hebben op een verwoestende manier. Het leggen van de
vinger op de wonde van de tijd. De kunstenaar recycleert, geeft verloren gewaande
voorwerpen een nieuw leven en duwt de toeschouwer met de neus op de feiten.
Overduidelijk wordt hier een niet al te positief beeld opgehangen van een wereld, waarin het
zogezegd goed toeven is. Toch is er geenszins sprake van moraliseren. Het tegendeel
wordt bewezen door het werk van Mira Albrecht, die met haar subtiel, roze textielwerk een
kleurrijk baken vormt in de ruimte.De curatoren hebben heel bewust de ruimte gelaten voor
wat ze is. Er werden geen sporen gewist, maar eerder nieuwe sporen uitgezet.
Het werk 'Effacé' van Lore Smolders, een fragiele opstelling van potloden, op een vlak van
schijnbaar achteloos omver geworpen potten witte verf, legt ook contrasten bloot.
Het dilemma tussen schrijven en wegvegen of schrijven om te vergeten, het overgieten met
een pasteuze massa witte verf en de gasflesdie klaar staat om van de witte massa ook een
blakerend zwarte puinhoop te maken.
Voortdurend worden hier wonden geslagen en weer geheeld. De kunstenaars zijn
geëngageerd en tonen dit op een heel intense manier en met een universele symboliek.
De spiegelsculptuur van Wouter De Corte is een punt van reflectie, een fragmentair
wereldbeeld dat voortdurend in beweging is en je als toeschouwer uitdaagt om de gebroken
beeldelementen samen te voegen. De spiegel laat je, als door een raam, de kaleidoscopische
ruimte overschouwen in een alle intimiteit. Kunst is een projectie, maar tevens een reflectie.
De tekeningen van Christine Roggeman hangen als twee projectieschermen los in de
ruimte. Impulsieve en agressieve houtskooltekeningen die het buiten van de omgeving naar
binnen halen. De schriftuur is hard en intens. Een kleine kamer met het werk van Lisa De
Boeck & Marilène Coolens 'En attendant'en attendant' is opnieuw een confrontatie. Een
foto, een grijze betonnen kamer, een buiten gebruik geraakte waterkraan en een foto. de
zee, twee mannen, enkele reiskoffers. De foto is zo verhalend, zonder in anekdotiek te
vervallen, dat de proporties van de ruimte overstegen worden. Een stille dialoog met twee
personages die onder elkaar discussiëren en waarvan je onbewust deelgenoot wordt. Je wilt
met hen een gesprek aangaan, weten waar ze naartoe gaan, vanwaar ze komen, wat ze
zoeken en waar ze zijn. Het blijft echter een stil verhaal. Ook in de aanpalende ruimte
ontstaat een sterk beeld, een minutieus opgebouwde, piepkleine nederzetting in 'blitze'
kleuren, misschien een reflectie over dit kleine dorp, het werk is van Goedele Pauwelyn.
De curatoren Lieven Cateau en Karel De Meester hebben gezorgd voor een uitgekiende
balans tussen omgeving en installaties, de ingrepen op de omgeving doen hun werk en
spelen in op wat er is, de voortdurende verandering van het licht en alle omgevingselementen.
Roeland Huys bouwde een 'woonmodule', ze lijkt uitgeleefd en heeft door zijn vorm en
plaatsing in de ruimte, veel weg van een achter gelaten spaceshuttle; wanneer je de grote
schuur binnenwandelt en geconfronteerd wordt met het werk van Roeland heb je het
begrepen. Kunstenaars weten precies wat er in deze wereld omgaat en laten op een intense
manier voelen dat heel wat zaken mislopen. De werken gaan verder dan het esthetiseren van
een realiteit. Integendeel! Op dit eiland is er nagedacht over heel wat pregnante vragen en
hebben kunstenaars enkele gevoelige zinnen neergeschreven die enkel wachten om gelezen
te worden, zonder veel woorden, maar met sterke beelden.
Overige kunstenaars: Mjet Van Hee, Jan Dekeyser, Niels Ketelers, Ken De Vylder.
Beeldmateriaal: 'Curated Projects'-"Zwartdruk 19